euskalkultura.eus

Abendua hilabete berezia izan ohi da Diasporan. Euskal Etxe askotan urte azkeneko festak egiten dituzte, ia guztiak aurreratuak. Alegia, urte azkena behar baino bizpahiru aste lehenago ospatzen dute, bazkide eta lagunek egiazko urte azkena euren etxeetan, opor lekuan edo beste tokiren batean pasatu ahal izan dezaten. Lankideekin urteko azken lan-bazkari edo afaria egiten den bezala, baina euskal girokoa, euskal etxeko lagunek inguratuta. Euskal etxe gutxitan ospatzen da Eguberria Eguberri egunez eta Urte Amaiera edo Urtats abenduaren 31ean edo urtarrilaren 1ean.

Abenduko festa hauetan, gero eta gehiago, Olentzero agertzen da --tokian tokiko tradizioko pertsonaiekin batera (Santa Claus, San Nikolas, Hiru Erregeak...)-- baina, nonbait, pipa hortzetan duenak Euskal Herriko haurrengana iritsi aurretik bisitatzen du Diaspora. Argentina, Uruguai, Txile eta hego hemisferioko herrialdeetan, abenduko festek, urte azkena eta Eguberria ospatzeaz aparte, ikasturte bukaera ospatzeko ere balio dute, ikasturteak bertan urte naturalak baitira, eta eskolak urte hasieran (martxo aldera) hasi eta abenduan bukatzen baitira. Euskal Etxeetako klase eta eskolak --eta bereziki euskara eskolak-- normalean abenduaren hiruan --Euskararen Nazioarteko Egunarekin bat-- ahitzen edo bukatzen dira, edo egun horretan egiten dute euren azken ekitaldi edo festa, diplomak banatuz eta ikasturte amaiera markatuz.

Toki gutxi batzuetan --gehienbat Madril, Bartzelona eta Espainiako estatuko euskal etxe batzuetan-- San Tomas ere ospatzen da abenduan, aurten, igandea tokatu denez, 21ean berean. Hala egin zuten joan den asteburuan, ohiko txistorrak jan eta ardoa edanez, Gipuzkoako, Bizkaiko eta Euskal Herriko beste herri batzuetako usadioei segituz. Aste honetan, aldiz, San Tomas iragarlearen ondotik, Eguberriak edo jai giroak markatzen du programa.

Kalifornia aldean, haurrek giza jaiotza egin izan dute San Frantzisko, Bakersfield eta Chino bezalako herri eta euskal etxeetan. Aita Tillous-i zuberotarrari beti gustatu izan zaion ohitura izan da. Batek baino gehiagok eukiko du gogoan iaz eritasun larria atxeman zioten aita Martxel Tillous, gizon kementsua.

Oro har, Euskal Etxe gehienetan opor giroa da nagusi, abenduan, bereziki hego hemisferiokoetan, Euskal Herrian eta ipar hemisferioan joan den igandean neguan sartu ziren bezalaxe, Argentina bezalako herrialde batean, berriz, udan sartu baitziren eta, urtero bezala, Eguberriak udako oporrekin batuko baitituzte askok, haurrek partikularzki, baina ez bakarrik haurrek.

Aurten, Ipar Ameriketan, hotzak, elurrak eta neguko eguraldiek gogor jo dituzte zenbait bazter. Galdegin dezatela Salt Laken, Elkon edo Renon. Giro horretan biziko dituzte egunok bertako euskaldunek. Boisen, Sheepherder's Ball dantzaldi famatu eta tradizionala egin dute, eta Biotzetik abesbatzak bere euskal kantu kontzertua ere eman zuen St. John Katedralean. Olentzerok, nola ez, bertako ikastolako umeak eta oro har euskal komunitatekoak bisitatu ditu. Lan bera egokitu zaio Idahon ezezik, Nevadan, Kalifornian... eta hegoaldeko muga zeharkatuta, Mexikon, Mexiko hiriburuko Euskal Etxeak antolatzen dituen posada tipikoak dastatzeko aukera emanez agian. Olentzerok, Errege Magoen laguntza biltzen du Mexikon.

Eguberriko euskal ohiturak bizirik diraute, bakoitza bere gisara moldatua, Venezuelan, Perun, Paraguai... edota Australian. Bai, Australian ere, Olentzero eguraldi ezinhobea lagun azaltzen baita urtero Sydneyko euskal etxeko haurrentzat. Guztietan, eguzki edo elur, uda edo negu, ipar edo hego, haurrek ilusio eta esperantza ahozabal berarekin errezibitzen dituzte Olentzero, Eguberria eta sasoi honetako giro berezia.