euskalkultura.eus

Joseba Etxarri. Jakina denez, hauteskundeak egin dira iragan igandean Araba, Bizkaia eta Gipuzkoan, Eusko Legebiltzarrerako parlamentariak hautatzeko. Gernikako Estatutuak dioenez, Eusko Legebiltzarra 75 parlamentarik osatzen dute, 25 lehen aipatu hiru probintzietako bakoitzeko. Bozka zuzen eta sekretu bidez hautatzen dira, eta eurak, hautetsiak eta aldarrikatuak izan ondoren hautatuko dute Legebiltzarrean exekutiboko burua, esan nahi baita Lehendakaria, lehenengo bozketetan erabateko gehiengoz, eta hori lortzen ez bada, gehiengo erlatiboz.

Normalean, eta hauteskundeetan inork lortzen ez badu erabateko gehiengoa, akordioak egiteko unea heltzen da. Helburua, Kameraren erdia gehi bat lortzea da, erabateko gehiengoa (38) alegia, lehenik Lehendakaria izendatzeko eta, gero, legealdian gobernu-politikak aurrera atera ahal izateko, buxeta eta aurrekontuak onartzeko, alegia.

DIASPORAREN BOZKEN BALIOA

Joan den igandean, bozkek eta gainerako baldintzek ez dute gauza sobera erraztu. Emaitzak, jakina denez, hauek izan dira: EAJ-PNV, 30; PSE-EE, 24; PP, 13; Aralar, 4; EA, 2; EB, 1; eta UPyD, 1. [Datu hauek datorren ostiralean alda daitezke, Diasporako bozkak zenbatzen direnean, eta EAk eserleku bat gal dezake Araban, Rafa Larreinarena, PSE-EEren alde; hau, ordea, ez da ostiralera arte jakingo. Normalean Diasporako datuek ez dute aldatzen emaitza orokorra, baina oraingo honetan, argi dagoenez, alda dezakete] Irabazle, beraz, Ibarretxe (EAJ-PNV), baina gehiengo absolutua eskuratu gabe. Normalean berari legokioke gobernua osatzeko manatua, kontutan harturik, gainera, bostpasei eserlekuko tartea atera diola hurrengo hautagaiari, Lopezi (PSE-EE).

EAJk irabazki eta bere aliatuak jaitsi. Gertatu da, ordea, aldi berean, PNV mantendu eta gora egin badu ere, orain arte EAJ-PNVrekin agintean zegoen hiruko gobernuko beste beste bi alderdiak, EA eta Ezker Batua, amildegian barrena jausi direla eta oso emaitza txarrak atera dituztela [2 EAk, 1 EBk; orain arte zeuzkaten EAk 7 (PNVrekin batera aurkeztuta), EBk 3] eta ez diotela gehiegi laguntzen Ibarretxeri beharrezkoa duen erabateko gehiengoa lortzeko lanetan. Ezta Aralarrek lortu dituen 4 botoak gehituta ere. Horiek guztiak batuta ere, boto bat falta zaio.

Aldiz, PSE-EEk emaitza onak lortu baditu ere, 18 eserlekutik 24ra pasatuz, urrun geratu da EAJk lortu dituen 30etatik. Baina bere botoak PPkoekin (13 eserleku, lehen 15) eta Rosa Diezen 'Union, Progreso y Democracia' alderdiaren bakarrarekin batuz 38ko zenbaki magikoa lortzen dute, eta gehiengo absolutua.

GOBERNU 'KONSTITUZIONALISTA'?

Arazoak (ez gaindiezinak): PSE, PP eta UPyDkoekin biltzen bada Patxi Lopez lehendakari jartzeko, frente estatalista, espainolista edo konstituzionalista (bakoitzak hauta dezala nahi duen hitza) osatuko luke, eta juxtu kanpainan behin eta berriro aritu da Lopez frentismoaren kontra; bestetik, erraz lortuko ditu PP eta UPyDren botoak inbestidurarako, baina gero?, ze programa adostu dezakete (gobernu barne edo kanpotik) estatuko gainerako lekuetan aurkari diren eta elkarri mokoka ari diren hiru alderdi badira? Gogora dezagun UPyDk, esaterako, Kontzertu Ekonomikoa kentzea proposatzen duela bere programan; Aldi berean, Ibarretxe Jaurlaritzatik kenduaz EAJren PSOErekiko harremanak Madrilen berehala hoztuko lirateke, eta Zapatero ez dabil aliatu sobran Madrilen gehiengo absolutuak lortzeko, izan ere 2008ko aurrekontuak EAJ eta BNGri esker atera zituen urrunago joan gabe; ber denboran, aditu guztiek diote gauden krisialdi honetatik ateratzeko gobernu sendoak behar badirela, ez oinarri ahula eta bere baitan lehergarria izan dezaketen exektiboak, besteak beste, PPren botoen menpe egonez, PPk izango bailuke gobernu hori nahi duenean jausiarazteko giltza (PPk edo Rosa Diezek); honi guztiari gehitu behar zaio EAJk eta PSEk akordioak dauzkatela, adibidez, Arabako Foru Aldundian eta Gasteizko Udalan eta honek harreman horiek gaiztotuko lituzkeela; EAJk, berez, oso gaizki hartuko luke Lehendakaritza galtzea, alderdi bozkatuena izanik (baina beste batek esango lukeen bezala, hau politika da).

Beste aukera bat EAJ-PSE gobernu bat osatzea izango litzateke. Nor buru? Zapatero, PSEk 1987an lehendakaritza EAJri erregalatu ostean, ez legoke, nonbait, berriz ere gauza bera egitearen alde. Ez eta Jauregui, Benegas... EAJk dio, berriz, hauteskunde hauek eurak irabazi dituztela, eta alde dexentez, eta eurei dagokiela Lehendakaritza; eta PSEk erantzuten dio eurak dagoeneko segurtatua daukatela Lopez lehendakari, PP eta UPyDen musutrukeko bozkekin...

Konklusio gisa, goiz da oraindik ere gobernu berriari buruz ezer aurreratzeko, negoziazio-egun, aste eta seguruenik hilabeteak gelditzen baitira.

ONDORIOAK EUSKAL ETXEENTZAT

Lehendakari aldaketak zer nolako ondorioak ekarriko lituzkeen Diasporan eta euskal etxeen munduan?

Gauzak aurreratzea da hau. Oraingoz talde bera dago jardunean eta aipatu goi mailako negoziazio horiek batera edo bestera amaitzen ez diren bitartean ez dago zer gertatuko den esaterik. Bistan da, Lehendakaritza aldatuko balitz, Kanpo Harremanetarako taldea ere aldatuko litzateke. Dena den, oraingoz, aurtengo planak aurrera doaz eta, galdera-ikur horiekin, baina 2009ko Gaztemundu uztaileko datetan egiteko asmoak bere horretan segitzen du; eta Euskal Etxeen deialdi orokorra eta premiazko laguntzen deialdia ere hilabete honen amaieran edo hurrengoaren hasieran argitaratzea espero da.

Lotura interesgarriak

Jaurlaritzako Kanpoko Euskal Gizataldeekiko Harremanetarako Zuzendaritza
www.lehendakaritza.ejgv.euskadi.net/r48-11192/eu

Eusko Jaurlaritzako Diasporarako egungo lantaldea