euskalkultura.eus

Euskal Herriari, bere kulturari, hizkuntzari, historiari eta etorkizunari bizitza osoko lana eskaini dioten bergarar zein Bergaraz gaindiko herritarrak omentzea du helburu Monzon- Ganuza sariak. 2021. urtean Olaso Dorrea Fundazioak eta Bergarako Udalak egin zuten hitzarmenaren emaitzetako bat da Monzon-Ganuza Euskal utopikoei saria, Olaso Dorrera bisita gidatuak egiteko aukerarekin batera. 2021.urteko martxoaren 9an bete ziren 40 urte Telesforo Monzon hil zela, eta urteurren horren testuinguruan sortu zen ekimena.

Saria sinbolikoa da, artelan bat izan ohi da, eta generazio arteko lotura egitea ere badu helburu, artista gazteen lana sustatzearekin batera. Beraz, alde horiek barnebiltzen ditu sari honek. Lanak aurkezteko deialdi irekia egin zen, eta 2023. urte amaierarako jaso zituzten antolatzaileek lanak. Epai-mahaikideen esanetan, kalitate handikoak denak.

Bergarako Udalak eta Olaso Dorrea Fundazioak artelana hautatzeko hiru aditu artistiko izendatu zituzten: Xabier Agirre (EHUko irakasle jubilatua eta Bergarako Beart arte elkarteko lehendakaria), Jesus Mari Lazkano (margolaria) eta Mikel Lertxundi (arte historialaria eta komisarioa).

Eta hautatu dute Gala Knörr (Gasteiz, Araba, 1984) artista eta ikertzailea EHUn.

‘He was the adventurer’ - Gala Knörr

Tinta eta laka mihise gainean, 50x150cm-ko 3 panel bisagran, 2022. Gala ia hiru urtez aritu zen Euskal Diasporaren ikusmen potentziala ikertzen eta lantzen, Robert Laxalt idazle euskal-iparramerikarraren eleberrian oinarrituta. Bi erakusketa egin zituen Salamancako DA2 museoan, eta bestea Murtziako T20 galerian.

Proiektu honetako lan bat aukeratu du, berarentzat giza mailan lan egin zuen politenetako bat izan zelako, eta gure historiari buruzko mundu bati ateak ireki zizkiolako, nolabait lotuta sentitu zenarekin alderatuta.

Epai-mahaikideen balorazioa

Knörri buruz hau diote epai-mahaikideek: Gizateriari interesatzen zaion guztia, arteari interesatzen zaio. Arduratzen gaituzten gaiak, ziurgabetasunaren horizontea, jada ziurrak ez diren ziurtasunak, gure patua, zalantzak, gure nahiak eta mundua ikusteko eta ulertzeko modu jakin bat osatzen duen guztia. Gala Knorr mugitzen da eszenatoki horretan. Kultura globalak, eroritako heroiaren kontakizun eta istorioek, kolonialismo kulturala gainditzen eta bidaiatzen duten irudien inguruan lan egiten dute, desberdintasunak berdintzen dituen globalizazioaren alde. Gala Knorrek, ikonografia figuratibo pertsonal batetik, ironia handiz zalantzan jartzen du irudimen kolektiboa, azpikultura periferiko eta baztertuen inguruan, itxuraz inozoa den faktura eta prozeduran nolabaiteko baldarra maneiatzen ditu, artista bikainaren aura humanizatuz eta hura hurbilduz. “herrikoia”, mass media estrategiak, marketina, zinema, ikus-entzunezko kultura edo sare sozialak berrasmatutakoak.

Artea eztabaidarako ibilgailu gisa, irudia munduaren esanahia zalantzan jartzeko tresna gisa, tokikoaren eta unibertsalaren arteko hierarkiak. Irudien eta mezuen esanahiari buruz galdetzen diguten istorio ironizatuak.

Aurreko urteetako sariak

Laugarren edizioa da aurtengo saria.

- 2021. urtean Libe Goñik Zaloak Ipiñaren artelana jaso zuen.
- 2022. urtean, berriz, Jose luis Elkorok eta Mari Karmen Aiastuik Laida Lertxundik egindako lana jaso zuten.
- 2023. urtean Xabier Amurizak Iker Serranorena.