euskalkultura.eus

Izaskun Gracia. Zuk Berlingo Euskal Etxean parte hartu duzu hasiera-hasieratik (1998tik); zuzendari gisa, haren izaera ofizialaren lekuko izan zara (2009an), eta lanean jarraitzen duzu gaur egun ere. Nolakoa izan da Euskal Etxearen bilakaera urte hauetan? Bada bereziki harro zauden zerbait?

Egia esan, hasiera-hasieratik ez da 1998an. 1997ko apirilean, 11 eta 13 artean, Gernika 60 urte ahaztearen aurka ekimenak sinposio bat antolatu zuen Berlinen, eta sinposio horren antolakuntzan, nik Iberian lan egiten nuen eta Iberiara gerturatu ziren talde-prezioak eskatzeko. Justu ni nengoen han lanean eta nirekin hitz egin zuten. Beraz, hasiera-hasieratik sinposio horren antolakuntza barne zela, hasieratik egon nintzen. Lehenengo sinposioan entzule bezala egon nintzen, eta gero beraiek kultura-elkartea antolatzea pentsatu zutenean, niregana etorri ziren galdetuz ea parte hartu nahi nuen. Beraz, hasiera-hasieratik 97tik egongo nintzateke Euskal Etxea edo kultura-elkartearen antolakuntza horretan. 

Eta bereziki harro nagoen zerbait… pentsatzen dut Guernicaplatz-en inagurazioa izan zela. 1998ko azaroaren 27an inauguratu genuen Berlinen, Zelendorfen. Hori, uste dut, oso gauza garrantzitsu bat izan zela elkartearentzat.

Euskal Etxea arduratzen da euskal hizkuntza, kultura eta historia ezagutarazteaz. Nola erantzuten dute alemaniarrek? Badute Euskal Etxeak antolatzen dituen ekitaldi/ikastaroekiko interesik? Eta Berlinen bizi diren euskaldunek?

Bai, Gernika Deutsch-Baskischer Kulturverein Euskal Etxearen lanetako bat edo garrantzitsuetakoa da gure hizkuntza eta historia ezagutzera ematea, eta interesak oso desberdinak dira. Batzuk, bai, memoria historikoa dela eta harremanetan jarri dira gurekin, edo bestela euskaldunak ezagutzen dituztelako; beste batzuk, bestela, hizkuntzak maite dituztelako, eta euskara hizkuntza oso berezia iruditzen zaielako. Oso-oso jende desberdina jartzen da gurekin harremanetan.

Zinemaldia-Baskisches Film Festival Berlingo jendeak gehien maite duen ekitaldietako bat da, baina azken urteotan ez da ospatu. Berriro ospatuko dela uste duzu? Zer beste jaialdi edo jardunaldi prestatzen ari da Euskal Etxea?

Zinemaldia jada urte mordoxka daramatzagu egiten, baina Corona zela eta, azkeneko urteotan ezin izan genuen zinema handirik egin. Aurtengo azaroan berriro ospatuko dugu Zinemaldia. Eta beste jaialdirik prestatzen ari garen… Ba jaialdiz jaialdi, aurten gehiago ez daukagu. Zinemaldia izango dugu eta kontzerturik ere aurten urtearen bukaera arte ez daukagu antolatuta. Ez bada zerbait horrela, talderen bat etortzen, holako zerbait. Ez dugu edukiko beste jaialdirik.

Denborak asko aldatu diren arren, eta zenbait alderditan bizitza errazagoa bihurtu den arren, emigratzea esperientzia konplexua eta, askotan, traumatikoa da oraindik. Nola laguntzen die Euskal Etxeak euskal migratzaileei prozesu hori bizitzen?

Egia esan, Berlinen ez daukagu migrazio-sail bat. Berlinera etortzen direnak ikastera etortzen dira, edo jada Euskal Herritik lanpostu batekin, ez dira asko etortzen begiratzera ea zerbait aurkitzen dudan. Egia esan, galdetzen digutena eta esaten dieguna da ez dela erreza Berlinen lan bat aurkitzea. Berlingo lan egoera, lanpostuen egoera ez da ona, ez da beste Alemaniako leku batzuetan bezala. Hemen ez da hain erraza lana aurkitzea, eta pisuen prezioa eta bizitzaren prezioa asko igo da azken urteetan. Hona etortzen direnak, egia esan, gehienbat pisu bila dabiltza eta asko sentitzen dugu, baina guk ez daukagu. Nik ez dakit ostatu bat edo zerbait beraiei gelak eman ahal izateko. Oso zaila izaten da. Gure kideen artean galdeketa egiten dugu norbaitek galdetzen digunean ea norbaitek gelaren bat daukan libre, horrelako zerbait. Baina, egia esan, ez da erraza etortzen direnei orain behar duten bezala laguntzea.

Iraganean, emigratu nahi/behar zuten euskaldunek Amerika aukeratu zuten gehienbat. Gaur egun, ordea, Europara (eta, neurri handi batean, Alemaniara) migratzen dugu euskaldunok. Zergatik? Zer ematen digu (teorian, behintzat) Alemaniak beste herrialde batzuek ematen ez digutena?

Nik uste dut Alemaniara etortzen direla lan-posibilitate hobeagoak dituztelako hemen Euskal Herrian baino. Hala eta guztiz ere, lehen esan dudan bezala, ez daude hiri guztietan posibilitate berdinak; adibidez, Munich edo Düsseldorf, Stuttgart eta hiri horietan posibilitate gehiago daude, enpresa handiagoak daudelako. Beraz, ingeniari asko etortzen dira hara lanera. Berlinera etortzen diren asko dira, adibidez, artistak, musikariak edo, zeren hori bai daukala Berlinek, posibilitate asko ditu artistentzat, Euskal Herrian ez daudenak. Hemen, kontratuekin askotan lan egiten dute musikariek, eta Euskal Herrian oso kontratu motzak dituzu. Hobeto ikusiak daude, edo, ez dakit. Beraiek esaten dute beraien lana hobeto ikusita dagoela hemen han baino, eta horregatik hona etortzen dira —eta esan bezala besteak, enpresetara etortzen direnak— lan egoera hobeagoak dituztelako hemen, eta askok eta askok posibilitate gehiago dituztelako beraiek ikasi dutena lanean jarri ahal izateko.

Zer lotura du Berlingo Euskal Etxeak gainerako euskal etxeekin? Haien artean harreman handiagoa egon beharko lukeela uste duzu?

Berlingo Euskal Etxeak harremanak baditu munduko beste Euskal Etxeekin. Gehiago eta azkeneko urteetan behin eta berriro esan duguna, eta pentsatzen dut aurtengo kongresuan —abenduan Munduko Kongresua daukagu berriro Euskal Etxeena—, hori izango dela lantzeko gaietako bat, bata bestearekin elkarlanean ekitaldiak egin ahal izatea. Pentsatu behar da Euskal Etxean lan egiten dugunok musutruk egiten dugula lan. Beraz, denok gure lana dugu, gure familiak ditugu, eta gure denbora libreko beste lana dela Euskal Etxeko lana. Eta beti pixka bat zaila izaten da, antolakuntza horretan, beste Euskal Etxeekin lan egin ahal izatea, bakoitzak beraien herrialdeetan oso egoera desberdinak dituelako eta oso jende desberdina duelako parte-hartzaile bezala. Adibidez, Alemanian Munichen beste Euskal Etxe bat dago eta beraiekin harremanetan gaude, baina beraiek ere arazo handiak dituzte beraien ekitaldiak egin ahal izateko, eta beraien publikoa eta gure publikoa oso-oso desberdinak dira. Orduan, espero dut denetan aurtengo kongresu honetan lankidetzak egin ahal izatea eta hemendik aurrera ekitaldi komunak ateratzea.

Berlin harro dago kultura anitzeko hiria izateaz, eta, beraz, bertan hainbat Kita (haurtzaindegi) eta ikastetxe elebidun aurki ditzakegu (alemana-ingelesa, alemana-gaztelania, alemana-frantsesa…). Noizko alemana-euskara? Ala utopia al da?

Bai, egia esan, berdin multikulti esaten den honetan, gu beste zatitxo bat gara, baina esaten duzuna, aleman-euskara eskola bat edo ikastola bat hemen edukitzea, egia da utopia bezala hartzen dudala. Ez dut ikusten posible horrelakorik egitea. Izan beharko litzateke antolakuntza handi bat, eta, lehen esan dudan bezala, denak musutruk egiten dugu lan. Eta horretarako antolakuntza oso handia beharko litzateke. Nahiko harro gaude gure euskarako klaseak eta gure ekitaldiak euskaraz eta alemanez edukitzeaz. Baina horiek aurreragoko edo utopia moduan geratuko dira, uste dut.

Zer espero dezakegu etorkizunean Berlingo Euskal Etxetik? Zer egin dezake Euskal Etxearekin kolaboratu nahi duen inork?

Esan behar dena eta jendeari gogoratu behar zaiona da Berlingo Euskal Etxeak ez daukala egoitza propiorik. Gaur egun ere askok esaten digute gure helbidera etorri direla eta ez dutela gure Euskal Etxea aurkitzen. Gure helbide ofiziala Dudenstraße 10 da, Mediengalerien egiten ditugu gure topaketek eta edo bilerak, baina ez da gure egoitza. Beraz, beti beste elkarteekin lankidetzan egiten ditugu gure ekitaldiak. Guregana gerturatu nahi duenak egin behar duen hoberena e-mailez harremanetan jartzea izango litzateke: info@euskaletxea.de. E-mail bat bidali, eta gure ekitaldien berri edo bileren berri edo klaseen berri zer nahiko luketen guri esan, eta guk beraiei gure e-maileko listan jarriko genuke. Orduan, gure ekitaldi edo bileren berri edukiko lukete gurekin parte ahal izateko. Noski, kide izatea ere onuragarri litzateke guretzat, zeren zenbat eta kide gehiago izatea Euskal Jaurlaritzako diru-laguntzetarako onuragarria da guretzat. Beraz, nahi duten guztiak ere kide egin daitezke, berdin da non bizi diren, ez dira Berlinen egon beharrik. Urtean 25 euro kostatzen du kide izateak, eta oso erraza da: gure web orrian orri bat dago; bertan, orria bete guri bidali, 25 euroko transferentzia egin eta nahikoa litzateke horrekin.